Thách thức: Hoạt động phải thu hút sự quan tâm, tham gia chủ động và nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của công nhân
Đa số công nhân tại xí nghiệp dệt may là dân nhập cư, có nhiều mối lo về cơm áo gạo tiền. Làm công ăn lương theo sản phẩm, nên việc tham gia chủ động và quan tâm đến các hoạt động dự án của công nhân là chưa cao, dù nhà máy vẫn tính lương và có các chế độ hỗ trợ khác cho các công nhân này.
Phổ biến thông tin về Luật Lao động, quyền và trách nhiệm người lao động là một chiều, được lồng ghép trong buổi định hướng ban đầu cho công nhân mới và qua hệ thống loa đài.
Các anh chị công nhân nhà máy đang được tập huấn về Luật lao động
Giải pháp: Đa dạng hình thức hoạt động nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của công nhân
Với phương châm “chơi mà học”, công nhân được trao đổi trực tiếp với chuyên gia và được học một cách chủ động, vui và bổ ích về Luật Lao động, quyền và trách nhiệm của công nhân qua các buổi tư vấn luật, hội chợ truyền thông, tập huấn, và tài liệu tại chỗ làm việc như sổ tay, tờ rơi, posters, bảng tin.
Những công nhân năng động, lanh lợi và có sự tín nhiệm của đồng nghiệp tình nguyện làm cộng tác viên của dự án, giúp cho việc tuyên truyền hoạt động dự án, kết nối và lôi kéo sự tham gia của công nhân vào các hoạt động nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của công nhân.
Kết quả: Hiệu quả sâu hơn và rộng hơn
Tăng kiến thức (biết sâu và chắc hơn) và nhận thức của công nhân về qui định lao động:
“Mọi nguời hiểu biết nhiều hơn về quyền lợi của mình khi vào công ty làm việc. Khi hoàn thành nghĩa vụ phải đuợc nâng luơng, hay được thưởng. Nếu trong tháng làm việc không có vi phạm sẽ được thưởng thêm. Mỗi tháng đi làm đầy đủ không bị lỗi cũng được thưởng thêm tiền”_Công nhân Việt Thịnh
“Công nhân nữ cũng biết khi mang thai thì chỉ làm 7 tiếng/ngày. Công nhân cũng biết được khi thất nghiệp cũng phải có bảo hiểm thất nghiệp do nhà nuớc trả”_Công nhân Việt Thịnh
“Ví dụ như tôi biết có con nhỏ trong vòng 36 tháng tuổi trở xuống hàng năm được nghỉ thêm 3 ngày mà vẫn được hưởng lương; gờ ai cũng biết hàng năm có hơn 10 ngày nghỉ phép mà vẫn có lương; biết cách tính tiền lương; biết trách nhiệm của công nhân là tuân thủ nội qui của công ty đề ra…”_Công nhân Việt Hưng
Tăng và củng cố lòng tin của công nhân đối với những thông điệp về Luật Lao động, quyền và trách nhiệm công nhân do nhà máy đưa ra. Thông điệp/hoạt động/sinh hoạt do nhà máy đưa ra, công nhân hiểu, tiếp thu và thực hiện nhanh hơn.
“Ví dụ nhà máy nói, công nhân chỉ tin khoảng 90%. Khi luật sư đến nói chuyện về những nội dung tương tự như nhà máy đã nói, công nhân tăng tin tưởng vào nhà máy”_ BQL Việt Hưng;
“Công nhân hợp tác với lãnh đạo hơn và chấp hành kỷ luật tốt hơn, ví dụ ốm đau thì xin phép, không nghỉ ngang” _ BQL Việt Hưng
“Người lao động hiểu rõ hơn về quyền và nghĩa vụ của mình tại nơi làm việc. Lãnh đạo nhà máy biết rõ được trách nhiệm của mình đối với người lao động trong quá trình sử dụng lao động” ” _BQL Việt Thịnh
“Trách nhiệm của công nhân thì ngòai việc tuân thủ nội qui của công ty đề ra như đi làm đúng giờ, đeo bảng tên, bảo đảm không mất dụng cụ sản xuất như sử dụng đúng cách và an tòan còn đóng góp sáng kiến cho công ty” _ Công nhân Việt Hưng
“Bây giờ chúng tôi cũng quan tâm đến quyền đuợc khiếu nại như viết thư để vào thùng thư góp ý với công ty. Nhưng từ lúc vào làm đến giờ chưa bao giờ viết thư khiếu nại vì công ty đối xử rất tốt với nhân viên” _ Công nhân Việt Hưng
Có sự quan tâm, thấu hiểu giữa công nhân và ban quản lý nhà máy:
Thấy được sự quan tâm của nhà máy đối đời sống tinh thần và vật chất của công nhân;
“Nhà máy có thay đổi rất nhiều ví dụ như đã bớt tăng ca, nếu có tăng ca thì không vượt quá qui định là không quá 36 giờ/tuần. Mức luơng cơ bản có tăng hàng năm theo đúng qui định của nhà nước. Có chính sách thăng tiến cho những nhân viên nào làm việc hiệu quả” _Công nhân Việt Hưng
Công đòan có trợ cấp đột xuất cho công nhân như hỗ trợ làm nhà, cho công nhân vay hỗ trợ kinh tế và có khi tìm chỗ trọ cho công nhân” _Công nhân Việt Hưng
“Đời sống của công nhân bây giờ được chăm sóc nhiều hơn như nhà máy đã sửa nhà vệ sinh trong nhà xưởng, quan tâm đến điều kiện làm việc của công nhân như trang bị hệ thống ánh sáng”_Công nhân Việt Thịnh
Công nhân trở nên cởi mở, tự tin và dạn dĩ hơn, sẵn sàng trao đổi khúc mắc với ban quản lý nhà máy;
“Trước đây đi làm không dám có đề xuất gì về công việc chỉ biết làm theo phân công thì bây giờ đã chủ động đề xuất cho công việc phù hợp hơn với mình”_Công nhân Việt Hưng
“Công nhân đã biết viết lên những yêu cầu của mình cho bộ phận có thẩm quyền để xử lý. Biết đòi bảo hiểm xã hội khi đã ký hợp đồng làm việc”_ Công nhân Việt Thịnh.
“Sau khi tập huấn cho công nhân thì phòng nhân sự sôi động hẳn lên do công nhân biết nhiều thông tin về quyền lợi của mình nên đến yêu cầu phòng nhân sự giải quyết vấn đề” _Công nhân Việt Thịnh
Công nhân và ban quản lý nhà máy trở nên gần gũi và gắn bó hơn;
“Không còn e ngại, không còn khoảng cách giữa lãnh đạo và công nhân. Cần gì thì họ nói ra” _ BQL Việt Thịnh
“Tiếng nói công nhân gần lãnh đạo hơn. Trước đây thấy lãnh đạo thì họ né, rụt rè, ngại; sau xích lại gần, thẳng thắn trao đổi. Họ còn vào phòng chị phó tổng giám đốc nói chuyện luôn đó” _ BQL Việt Hưng
Thách thức trong lao động như mâu thuẫn/xung đột, nghỉ việc giảm xuống; “Tỷ lệ nghỉ việc từ 8‐10% giảm xuống 4‐5%. So với các đơn vị khách thị tỷ lệ biến động lao động ở đây là ít nhất”_BQL Việt Hưng.
Các anh chị công nhân nhà máy được trao thưởng trong phong trào “Mỗi tháng một tình huống Luật lao động”
Yếu tố thành công:
- Sự đồng thuận và phối hợp thực hiện giữa nhà máy và Trung tâm LIFE: hai bên cùng bàn bạc, xây dựng, và triển khai hoạt động; nhân viên dự án LIFE tạo được lòng tin nơi nhà máy nên việc phối hợp thực hiện tốt, không ảnh hưởng đến sản xuất
- Sự chỉ đạo và ủng hộ của ban quản lý nhà máy xuyên suốt quá trình thực hiện dự án: BQL nhà máy nắm tình hình sản xuất và chọn thời điểm thích hợp để tổ chức hoạt động dự án nhằm tránh giớihạn sự tham gia của công nhân. BQL nhà máy là người tiên quyết: mổ xẻ nội dung và chỉ đạo hoạt động xuyên suốt từ trên xuống dưới. BQL nhà máy ủng hộ dự án về nhân lực, vật lực và thời gian.
- Sự đồng tình, ủng hộ và tham gia của công nhân: tham gia ngày một chủ động hơn vào các hoạt động do nhà máy và dự án tổ chức.
- Hình thức và nội dung hoạt động nâng cao nhận thức về quyền và trách nhiệm của công nhân đa dạng và sinh động:
– Người công nhân tham gia trực tiếp và có vai trò chủ đạo;
– Có chuyên gia, luật sư tư vấn, giải đáp thắc mắc các đề tài mang tính chuyên môn;
– Nội dung truyền tải gần gũi với người công nhân, dễ hiểu, thực tế và thiết thực. Nội dung được nhắc đi nhắc lại với đa dạng hình thức: tư vấn của chuyên gia, kịch tình huống do công nhân diễn, trò chơi đố vui, phát thanh loa đài nội bộ, tài liệu tham khảo và truyền thông.
– Tạo được sự hứng khởi, vui vẻ, và lôi kéo sự hưởng ứng, tham gia của nhiều công nhân;
– Có yếu tố giải trí trong các hoạt động: trò chơi, văn nghệ, cuộc thi, và quà khích lệ.